Prednisone là thuốc chống viêm mà nhiều người sử dụng trong điều trị bệnh xương khớp. Tuy nhiên, thuốc prednisone là thuốc gì, tác dụng của thuốc đối với cơ thể và cách sử dụng như thế nào. Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây!
1. Prednisone là thuốc gì?
Prednisone là một Glucocorticoid, steroid vỏ thượng thận. Nó ở dạng tự nhiên và tổng hợp được hấp thu dễ dàng qua đường tiêu hóa. Thuốc prednisone là thuốc kê theo toa, do đó, người bệnh không nên sử dụng khi không được bác sĩ chỉ định.
2. Dạng thuốc prednisone
Corticosteroid được sử dụng theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng đang được điều trị:
- Đường uống: Viên nén, viên nang hoặc siro
- Ống hít và xịt mũi
- Thuốc nhỏ mắt
- Dùng tại chỗ: kem và thuốc mỡ
- Thuốc tiêm
3. Cơ chế tác dụng
Prednisone làm giảm viêm thông qua ức chế sự di chuyển của bạch cầu đa nhân trung tính và đảo ngược sự gia tăng tính thấm của mao mạch. Nó cũng ngăn chặn hệ thống miễn dịch bằng cách giảm hoạt động và khối lượng của hệ thống miễn dịch.
Tác dụng chống ung thư có thể tương quan với việc ức chế vận chuyển glucose, quá trình phosphoryl hóa, hoặc gây chết tế bào ở các tế bào lympho chưa trưởng thành. Nó có thể có tác dụng chống nôn bằng cách ngăn chặn sự hoạt động của trung tâm gây nôn do ức chế prostaglandin.
Prednisone là tiền chất của prednisolon, làm trung gian cho các tác dụng glucocorticoid của nó. Prednisone là một glucocorticoid tổng hợp có cả đặc tính chống viêm và điều hòa miễn dịch.
Sau khi gắn và xâm nhập thụ thể bề mặt tế bào, prednisone đi vào nhân, nơi nó liên kết và kích hoạt các thụ thể nhân cụ thể, dẫn đến thay đổi biểu hiện gen và ức chế sản xuất cytokine tiền viêm.
Tác nhân này làm giảm số lượng tế bào lympho đang lưu hành, gây ra sự biệt hóa tế bào và kích thích quá trình chết rụng ở các quần thể tế bào khối u nhạy cảm.
Tác dụng của glucocorticoid phụ thuộc vào trung gian của cơ chế làm thay đổi quá trình sao chép DNA trong nhân.
4. Dược động học
- Hấp thu: 50% đến 90% (có thể thay đổi ở người suy gan, suy thận mãn tính bệnh viêm ruột, cường giáp và ở người cao tuổi).
- Liên kết với protein (phụ thuộc nồng độ): <50%.
- Chuyển hóa: Qua gan thành chất chuyển hóa prednisone (có hoạt tính)
- Thời gian bán thải: 2 đến 3 giờ.
- Bài tiết: Nước tiểu (dưới dạng liên hợp).
5. Chỉ định của thuốc prednisone
Tác nhân chống viêm hoặc ức chế miễn dịch trong điều trị các loại bệnh, bao gồm:
- Dị ứng: viêm mũi dị ứng theo mùa hoặc lâu năm, hen phế quản, viêm da dị ứng.
- Huyết học: ban xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn ở người lớn, giảm tiểu cầu thứ phát ở người lớn, thiếu máu tan huyết mắc phải, giảm hồng cầu.
- Đường tiêu hóa: viêm loét đại tràng, viêm ruột.
- Rối loạn nội tiết: suy vỏ thượng thận nguyên phát hoặc thứ phát, tăng calci huyết liên quan đến ung thư, viêm tuyến giáp không phẫu thuật.
- Bệnh về khớp: viêm khớp dạng thấp, viêm khớp dạng thấp vị thành niên, viêm cột sống dính khớp, viêm bao gân, bệnh gout cấp, thoái hóa khớp sau chấn thương, viêm bao hoạt dịch xương khớp.
- Bệnh về da: lupus ban đỏ, viêm da cơ toàn thân, viêm da tróc vảy, bệnh vảy nến, viêm tiết bã nhờn nghiêm trọng.
- Bệnh nhã khoa: Viêm loét biên giác mạc dị ứng, viêm kết mạc dị ứng, viêm mống mắt.
6. Liều dùng và cách sử dụng
Liều ban đầu của prednisone có thể thay đổi từ 5mg đến 60mg mỗi ngày, tùy thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể đang được điều trị, ví dụ như:
- Bệnh lý mạn tính: Liều khởi đầu 5 - 10mg/ngày, liều tăng dần đến liều thấp nhất đạt hiệu quả.
- Suy thượng thận: 2,5 - 10 mg/ngày.
- Dị ứng, thấp khớp cấp: 20 - 30mg/ngày.
Liều dùng prednisone cho trẻ thường được dựa trên cân nặng và theo hướng dẫn của bác sĩ.
7. Tác dụng không mong muốn của prednisone
Prednisone có nguy cơ gây ra các tác dụng phụ, một số có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Tác dụng phụ của thuốc prednisone đường uống
Bởi vì thuốc đường uống ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể thay vì chỉ một khu vực cụ thể, đường dùng này có khả năng gây ra các tác dụng phụ đáng kể nhất.
Các tác dụng phụ phụ thuộc vào liều lượng thuốc bạn nhận được và có thể bao gồm:
- Giữ nước, gây sưng ở cẳng chân của bạn.
- Huyết áp cao.
- Các vấn đề về thay đổi tâm trạng, trí nhớ, hành vi và các ảnh hưởng tâm lý khác, chẳng hạn như nhầm lẫn hoặc mê sảng
- Bụng khó chịu.
- Tăng cân, tích mỡ ở bụng, mặt và sau cổ.
Khi dùng prednisone đường uống lâu dài, bạn có thể gặp phải:
- Tăng nhãn áp.
- Làm mờ thủy tinh thể ở một hoặc cả hai mắt (đục thủy tinh thể).
- Mặt tròn.
- Lượng đường trong máu cao, có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm bệnh tiểu đường.
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt với các vi sinh vật thông thường do vi khuẩn, vi rút và nấm.
- Loãng xương và gãy xương.
- Việc sản xuất hormone tuyến thượng thận bị ức chế có thể dẫn đến nhiều dấu hiệu và triệu chứng, bao gồm mệt mỏi nghiêm trọng, chán ăn, buồn nôn và yếu cơ.
- Da mỏng, bầm tím và vết thương chậm lành hơn.
Tác dụng phụ của thuốc dạng hít
Khi sử dụng thuốc dạng hít, một số thuốc có thể lắng đọng trong miệng và cổ họng và gây ra các triệu chứng:
- Nấm miệng
- Khàn tiếng
Tác dụng phụ của thuốc sử dụng tại chỗ
Prednisone tại chỗ có thể dẫn đến mỏng da, tổn thương da đỏ và nổi mụn.
Tác dụng phụ của thuốc tiêm
Tiêm prednisone có thể gây ra các tác dụng phụ tạm thời gần vị trí tiêm, bao gồm mỏng da, mất màu da và đau dữ dội.
Các dấu hiệu và triệu chứng khác có thể bao gồm đỏ bừng mặt, mất ngủ và lượng đường trong máu cao.
8. Chống chỉ định của prednisone
Không dùng thuốc này đối với những người dị ứng với prednisone hoặc thành phần của thuốc; bệnh viêm gan siêu vi A, B cấp; loét dạ dày tá tràng, nhiễm nấm toàn thân và sử dụng vắc-xin sống.
9. Thận trọng
Thận trọng sử dụng thuốc trong những trường hợp sau:
- Người bị nhiễm trùng: Prednisone làm giảm hệ thống miễn dịch và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nhiễm trùng hoặc tăng nguy cơ nhiễm trùng mới.
- Người bệnh tim hoặc thận: Thuốc có thể khiến bạn giữ muối và nước, tăng huyết áp.
- Người mắc bệnh tiểu đường: Lượng đường trong máu tăng khi sử dụng thuốc. Nếu nó tăng quá nhiều, bạn có thể phái thay đổi liều lượng thuốc điều trị bệnh tiểu đường.
- Phụ nữ có thai và cho con bú: Liều cao có thể cản trở sự phát triển và tăng trưởng của trẻ.
- Người cao tuổi: Nên sử dụng prednisone bắt đầu từ liều thấp và tăng lên từ từ.
10. Tương tác thuốc
Bất kỳ thuốc nào cũng có thể gây tương tác với các thuốc khác, bao gồm prednisone. Nó có thể gây tương tác với một số thuốc như sau:
- Thuốc tiêm Amphotericin B và các thuốc làm giảm kali: Có thể dẫn đến chứng to tim và suy tim sung huyết.
- Thuốc kháng sinh: Các kháng sinh macrolid làm giảm đáng kể độ thanh thải của prednisone.
- Thuốc chống đông máu, đường uống: Dùng chung prednisone và warfarin thường dẫn đến ức chế đáp ứng với warfarin.
- Thuốc chống đái tháo đường: Prednisone có thể làm tăng nồng độ glucose máu, nên có thể phải điều chỉnh liều lượng của thuốc trị đái tháo đường.
- Cholestyramine: Cholestyramine có thể làm tăng độ thanh thải của prednisone.
- Cyclosporine: Tăng hoạt tính của cả cyclosporin và prednisone có thể xảy ra khi hai thuốc này được sử dụng đồng thời.
- Glycosid Digitalis: Có thể tăng nguy cơ loạn nhịp tim do hạ kali máu.
- Ketoconazole: Làm giảm sự chuyển hóa của prednisone lên đến 60%, dẫn đến tăng nguy cơ tác dụng phụ của prednisone.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Sử dụng đồng thời aspirin (hoặc các chất chống viêm không steroid khác) và prednisone làm tăng nguy cơ tác dụng phụ trên đường tiêu hóa.
11. Quá liều và xử trí
Quá liều prednisone gây hội chứng cushing, yếu cơ và loãng xương. Do đó, khi xuất hiện triệu chứng của các tình trạng này, bạn nên ngừng thuốc và đến khám tại các cơ sở ý tế uy tín.
12. Mọi người thường hỏi về prednisone
Dưới đây là một số câu hỏi mà nhiều người thắc mắc khi sử dụng prednisone:
Thuốc prednisone có giá bao nhiêu?
Một số thuốc Prednisolon có giá như sau:
- Prednison (prednisone 5mg), viên nén bao phim (màu hồng, màu cam, màu xanh), Công ty Cổ phần Dược phẩm TW25: 500 VNĐ/viên.
- Prednisone 5mg, viên nén, Công ty Cổ phần hóa - dược phẩm Mekophar: 550 VNĐ/viên.
- Prednison 5mg, viên nén, Công ty Cổ phần dược phẩm Imexpharm: 441 VNĐ/viên.
Giảm nguy cơ xuất hiện các tác dụng phụ bằng cách nào?
Người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau đây:
- Uống cùng với thức ăn và một cốc nước đầy để giảm nguy cơ prednisone ảnh hưởng xấu đến dạ dày.
- Liều đơn được ưu tiên hơn liều chia nhỏ; tuy nhiên, liều lượng lớn hơn có thể được chia nhỏ. Một số người có thể được hướng dẫn chỉ dùng prednisone cách ngày (liệu pháp thay thế trong ngày).
- Uống prednisone vào buổi sáng, trước 9 giờ sáng (trừ khi có hướng dẫn khác) vì đây là thời gian thuốc chuyển hóa tốt nhất.
- Ngừng prednisone đột ngột có thể nguy hiểm đến sức khỏe, do đó, người bệnh nên tuân theo đúng chỉ thị của bác sĩ.
Prednisone kiểm soát hiệu quả chứng viêm và hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức nhưng có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Việc sử dụng lâu dài bị hạn chế bởi các tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra như ức chế tuyến thượng thận và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Prednisone phải luôn được sử dụng ở liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất có thể.
Nếu bạn có băn khoăn hoặc thắc mắc về bệnh xương khớp hãy liên hệ với chúng tôi theo hotline dưới đây để được chuyên gia tư vấn.
