Chụp cộng hưởng từ là kỹ thuật chẩn đoán hiện đại có thể áp dụng đối với nhiều bệnh lý. Vậy, phương pháp này là gì? Hãy cùng Khỏe Xương Khớp tìm hiểu nhé.
1. Chụp cộng hưởng từ (MRI scan) là gì?
Chụp cộng hưởng từ hay MRI (Magnetic Resonance Imaging) là một kỹ thuật được dùng trong chẩn đoán y khoa để tạo ra những hình ảnh về giải phẫu và các quá trình sinh lý của cơ thể nhờ từ trường và sóng radio.
Phương pháp chụp cộng hưởng từ chẩn đoán hình ảnh hiện đại ngày càng chứng minh được hiệu quả và được sử dụng phổ biến trên thế giới.
MRI là một ứng dụng y tế của cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) cũng có thể được sử dụng để chụp ảnh trong các ứng dụng NMR khác, chẳng hạn như quang phổ NMR.
2. Nguyên lý của MRI
Máy MRI hoạt động dựa trên nguyên lý từ trường và sóng radio có thể tác động đến các nguyên tử hydrogen có trong cơ thể, do đó khi từ trường tác dụng lên các nguyên tử này sẽ hấp thụ và giải phóng năng lượng RF.
Quá trình này sẽ được máy tính sẽ nhận dưới dạng tín hiệu, thông qua xử lý của hệ thống và chuyển đổi thành hình ảnh.
Hình ảnh thu được có độ phân giải cao, rõ ràng, sắc nét, đặc biệt hình ảnh óc thể tái tạo thành hình 3D.
MRI không liên quan đến tia X hoặc sử dụng bức xạ ion hóa nên được đánh giá an toàn so với kỹ thuật chụp X-quang (X-Rays) và chụp cắt lớp vi tính (CT Scan).
3. Chỉ định
Ngày nay, MRI được sử dụng chẩn đoán hình ảnh gần như với mọi cơ thể, phân giai đoạn và theo dõi bệnh. So với CT Scan, MRI cung cấp độ tương phản tương đối tốt hơn trong hình ảnh của các mô mềm, ví dụ như não hoặc bụng.
Chụp cộng hưởng từ MRI thường được chỉ định trong những trường hợp như sau:
- Sọ não: Phát hiện các bệnh u não, u dây thần kinh sọ não, tai biến mạch máu não, chảy máu não, nhồi máu não, dị dạng mạch máu, chấn thương não, động kinh, bệnh lý thoái hóa chất trắng, bệnh lý viêm não, màng não,...
- Hốc mắt: Phát hiện các tổn thương nhãn cầu, dây thần kinh thị giác,...
- Vùng cổ: Phát hiện các bệnh lý như khối u, viêm, hạch bạch huyết vùng cổ, đặc biệt đám rối thần kinh cánh tay.
- Chụp MRI cột sống: Chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng và chụp MRI cột sống cổ có thể chẩn đoán chính xác bệnh lý về cột sống như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống, gãy lún cột sống, viêm nhiễm đĩa đệm và phần mềm cạnh sống, viêm, u tủy sống, chấn thương,...
>> Tư vấn về bệnh Cơ Xương Khớp GỌI NGAY 0961 666 383 <<
- Vùng bụng và chậu: Phát hiện bệnh lý gan mật, các bệnh lý tuyến tụy, lá lách, thận, tuyến thượng thận; các bệnh lý vùng tiểu khung như ung thư đại tràng, ung thư tuyến tiền liệt, u tử cung, sa âm đạo, u buồng trứng.
- Cơ xương khớp: Chụp mri khớp gối, mri khớp vai, mri khớp háng,... cho hình ảnh rõ nét về cấu trúc ổ khớp, sụn khớp, xương, gân cơ và dây chằng. Phát hiện sớm các tình trạng bệnh lý như viêm nhiễm, thoái hóa, chấn thương dây chằng và tràn dịch ổ khớp.
- Tuyến vú: Cho chẩn đoán sớm và chính xác các bệnh lý như u lành tính, ác tính và các viêm nhiễm tại vú.
- Chẩn đoán các bất thường của thai nhi, dị tật bẩm sinh khi các tham khắm khác không thực hiện được hoặc nguyên nhân mẹ bầu béo phì, thai thiếu ối, vô ối.
- Chẩn đoán các bệnh lý về tim, mạch máu như nhồi máu cơ tim, hẹp tắc mạch máu, bệnh lý hệ bạch huyết,...
4. Chống chỉ định
Chụp cộng hưởng từ được chống chỉ định trong những trường hợp sau:
- Người bệnh có trong người máy tạo nhịp tim (chống chỉ định tuyệt đối)
- Trong cơ thể có kim loại có từ tính (chống chỉ định tương đối)
- Người sợ ánh sáng mạnh, sợ nằm một mình
- Không có khả năng nằm yên
5. Ưu và nhược điểm của chụp cộng hưởng từ
Chụp cộng hưởng từ là một trong những tiến bộ của kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, tuy nhiên nó vẫn tồn tại những ưu nhược điểm như sau:
5.1. Ưu điểm
Những ưu điểm vượt trội của chụp cộng hưởng từ bao gồm:
- Bệnh nhân không bị ảnh hưởng của bức xạ ion.
- Bệnh nhân không bị ảnh hưởng về mặt sinh học.
- Hình ảnh chụp được đa mặt phẳng, độ phân giải của ảnh cao, do đó, dễ dàng trong chẩn đoán.
- Đối với chụp mạch, không cần tiêm thuốc cản quang.
- MRI có thể chụp được nhiều cấu trúc của các cơ quan trong cơ thể.
- Cho phép phát hiện các bất thường ẩn sau các lớp xương mà các phương pháp khác khó có thể nhận ra được.
- Đây là phương pháp chẩn đoán theo các không xâm lấn nên hầu như an toàn với người bệnh.
5.2. Nhược điểm
Tương tự với các thiết bị y tế khác, máy chụp cộng hưởng từ cũng có một số nhược điểm mà đôi khi cả người bệnh và bác sĩ cần thận trọng đó là:
- Chi phí chụp MRI tương đối cao do máy quét MRI là thiết bị cực kỳ đắt tiền.
- Thời gian chụp MRI diễn ra khá lâu nên chẩn đoán này không thích hợp trong những trường hợp cấp cứu cần hình ảnh nhanh và chính xác.
- Khi thực hiện quét MRI gây ra tiếng ồn khá lớn nên người bệnh thường sử dụng nút bịt tai hoặc tai nghe trong quá trình chụp.
Ngoài ra, chụp MRI còn có những nhược điểm khác như:
Từ trường
Chụp cộng hưởng từ chống chỉ định cho các trường hợp người bệnh có các kim loại có từ tính bởi vật liệu này dễ bị ảnh hưởng từ trường mạnh.
Những vật liệu này bao gồm:
- Kim loại có sắt (có chứa sắt)
- Thiết bị y tế được kích hoạt thông qua từ trường hoặc được kiểm soát bởi dòng điện như cấy máy tạo nhịp, máy khử rung tim, cấy cochlear)
- Dây hoặc vật liệu điện không phải sắt từ như dây máy tạo nhịp, một số loại catheter động mạch phổi
Không gian hẹp
Khoang chụp cộng hưởng từ có không gian rất hẹp, do đó nó có thể gây khởi phát hội chứng sợ không gian hẹp ngay cả ở những người bệnh chưa từng có tiền sử mắc hội chứng này.
Ngoài ra, một số người bệnh béo phì có thể không nằm vừa bàn chụp hoặc khoang chụp.
Đối với những trường hợp này có thể sử dụng máy chụp MRI mở một bên nhưng kết quả chụp cho hình ảnh thấp hơn so với máy MRI kín, tuy nhiên chất lượng ảnh vẫn đủ để chẩn đoán.
Phản ứng với thuốc cản quang
Các chất cản quang có nguồn gốc Gadolinium tiêm tĩnh mạch có thể gây nhức đầu, buồn nôn, đau, rối loạn vị giác và cảm giác lạnh tại vị trí tiêm.
Phản ứng với các chất cản quang mức độ nặng rất hiếm gặp và thấp hơn nhiều so với thuốc cản quang nguồn gốc iod.
Nó có thể gây nguy cơ xơ hóa hệ thống nguồn gốc thân ở người bệnh suy giảm chức năng thận. Do đó, người bệnh cần kiểm tra thận nếu có đái tháo đường, mấy nước, nghi ngờ suy tim, đang sử thuốc có nguy cơ gây suy thận hoặc người bệnh cao tuổi.
Nó cũng có thể gây ảnh hưởng đến các tình trạng khác, chẳng hạn như dị ứng, hen suyễn, thiếu máu, hạ huyết áp (huyết áp thấp) và bệnh bạch cầu hình lưỡi liềm.
6. Những việc cần làm để an toàn khi chụp MRI
Phương pháp chụp cộng hưởng từ hầu như là an toàn đối với người bệnh, tuy nhiên khi được chỉ định người bệnh cần lưu ý những điều dưới đây:
Trước khi chụp MRI
Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của nhân viên y tế và thông báo cho nhân viên phòng chụp MRI nếu người bệnh đang có bất kỳ vấn đề về sức khỏe như bệnh thận hoặc bệnh gan; đã phẫu thuật gần đây; dị ứng thực phẩm hoặc bị hen suyễn.
Ngoài ra, người bệnh cần thông báo cho nhân viên về những thiết bị như máy tạo nhịp tim, dùng van tim nhân tạo, sử dụng kim loại kết hợp xương, mảnh đạn trong người, vòng tránh thai, răng giả,...
Người bệnh cũng cần tháo bỏ những vật dụng kim loại trên người như trang sức, đồng hồ, kẹp tóc, chìa khóa, máy tính, điện thoại di động, thẻ tín dụng,... trước khi vào phòng chụp.
Đối với trường hợp cần tiêm thuốc tương phản từ, người bệnh cần trả lời các câu hỏi về tiền sử dị ứng thuốc, tiền sử bệnh thận và hướng dẫn ký giấy cam kết.
Trong quá trình chụp MRI
Người bệnh sẽ được cung cấp nút tai hoặc tai nghe để giúp chặn tiếng ồn từ máy quét. Một số tai nghe có thể cung cấp nhạc để nghe.
Người bệnh cần phải giữ yên tĩnh trong khi kiểm tra, vì bất kỳ chuyển động nào cũng có thể gây ra biến dạng và ảnh hưởng đến chất lượng của bản quét.
Trong một khoảng thời gian, người bệnh có thể được hướng dẫn nín thở hoặc không thở trong vài giây, tùy thuộc vào bộ phận cơ thể được kiểm tra. Sau đó, người bệnh sẽ được cho biết khi nào có thể thở được.
Người bệnh nên thông báo cho kỹ thuật viên nếu bạn cảm thấy khó thở, đổ mồ hôi, tê hoặc tim đập nhanh.
Mặc dù bản thân quy trình chụp MRI không gây đau, nhưng việc phải nằm yên trong suốt thời gian thực hiện quy trình có thể gây ra một số khó chịu hoặc đau đớn, đặc biệt là trong trường hợp chấn thương hoặc quy trình xâm lấn như phẫu thuật.
Kỹ thuật viên sẽ sử dụng tất cả các biện pháp thoải mái có thể và hoàn thành quy trình càng nhanh càng tốt để giảm thiểu bất kỳ sự khó chịu hoặc đau đớn nào.
Sau khi chụp MRI
Người bệnh nên di chuyển chậm khi đứng dậy khỏi bàn máy soi để tránh bị chóng mặt hoặc choáng váng khi nằm thẳng trong suốt thời gian làm thủ thuật.
Nếu dùng bất kỳ loại thuốc an thần nào để làm thủ thuật, người bệnh có thể được yêu cầu nghỉ ngơi cho đến khi thuốc an thần hết tác dụng.
Nếu thuốc cản quang được sử dụng trong quá trình phẫu thuật, người bệnh có thể được theo dõi trong một khoảng thời gian xem có bất kỳ tác dụng phụ hoặc phản ứng nào với thuốc cản quang hay không, chẳng hạn như ngứa, sưng, phát ban hoặc khó thở.
Nếu người bệnh nhận thấy bất kỳ cơn đau, mẩn đỏ và/hoặc sưng tấy nào tại vị trí tiêm tĩnh mạch sau khi trở về nhà sau thủ thuật, bạn nên thông báo cho bác sĩ vì điều này có thể chỉ ra một nhiễm trùng hoặc một loại phản ứng khác.
Nếu không có yêu cầu chăm sóc đặc biệt nào được yêu cầu sau khi chụp MRI xương, khớp và mô mềm. Người bệnh có thể tiếp tục chế độ ăn uống và sinh hoạt bình thường.
Bác sĩ của bạn có thể cung cấp cho người bệnh các hướng dẫn bổ sung hoặc thay thế sau thủ thuật, tùy thuộc vào tình trạng bệnh.
7. Một số câu hỏi liên quan
Dưới đây là một số câu hỏi mà nhiều người bệnh thắc mắc về kỹ thuật chụp cộng hưởng từ:
Chụp MRI có ảnh hưởng đến sức khỏe không? Chụp MRI có hại không?
Trong quá trình chụp mri sẽ xuất hiện từ trường mạnh nên nhiều người bệnh lo lắng về ảnh hưởng đến các tế bào trong cơ thể. Trước những nghi ngờ này, nhiều chuyên gia đã khẳng định rằng, chụp MRI không gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tuy nhiên, đối với những người bệnh có cấy ghép các thiết bị ảnh hưởng đến từ trường có thể gây hỏng các thiết bị ấy. Do đó, người bệnh cần thông báo với bác sĩ trước khi thực hiện kỹ thuật chẩn đoán này.
Đối với những người bệnh tiêm thuốc tương phản thì cần được sự tư vấn của nhân viên y tế. Mặc dù thuốc này an toàn nhưng nó có thể gây dị ứng nhẹ đối với những người dị ứng với thành phần của thuốc như buồn nôn, đau đầu. Các triệu chứng này sẽ nhanh chóng hết nên người bệnh không cần quá lo lắng.
Chụp cộng hưởng từ mất bao lâu?
Thời gian chụp cộng hưởng từ và trả kết quả phụ thuộc vào từng loại chụp. Thông thường, mỗi lần chụp được thực hiện khoảng bốn hoặc năm cắt lớp khác nhau với mỗi lớp kéo dài từ 2 - 8 phút. Như vậy người bệnh có thể ở trong máy chụp khoảng 30 - 40 phút, thậm chí có thể kéo dài đến một giờ.
Phụ nữ mang thai có chụp MRI được không?
Chụp cộng hưởng từ là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không sử dụng bức xạ ion nên không gây nhiễm xạ cho người bệnh, kể cả phụ nữ có thai như trong chụp X-quang hay CT scan. Do đó, chụp MRI khá an toàn cho sức khỏe của mẹ và bé.
Tuy nhiên, người bệnh cần thận trọng trong 3 tháng đầu tiên của thai kỳ. Mẹ bầu không nên chụp MRI nếu không thật sự cần thiết.
Chụp MRI có phải nhịn ăn không?
Câu trả lời là không. Người bệnh không cần nhịn ăn trước khi chụp MRI mà cần ăn đầy đủ và giữ tinh thần ổn định để đảm bảo sức khỏe khi chụp MRI.
Chụp MRI có giảm tuổi thọ không?
Phương pháp này không ảnh hưởng đến sức khỏe và tuổi thọ của con người.
Người bệnh đang niềng răng thì có nên thực hiện MRI không?
Mặc dù niềng răng không bị ảnh hưởng bởi quá trình quét, nhưng chúng có thể làm sai lệch một số hình ảnh nhất định. Bác sĩ và kỹ thuật viên sẽ thảo luận trước về vấn đề này và quá trình quét MRI có thể mất nhiều thời gian hơn nếu cần thêm hình ảnh.
Trên đây là những thông tin về chụp cộng hưởng từ mà người bệnh có thể tham khảo. Phương pháp này áp dụng được với nhiều tình trạng bệnh, bao gồm bệnh cơ xương khớp.
Nếu bạn đang gặp tình trạng bệnh Cơ Xương Khớp, hãy liên hệ theo hotline dưới đây để được tư vấn MIỄN PHÍ.
