Trinh nữ hoàng cung và những tác dụng bạn không nên bỏ qua

Lương y Nguyễn Công Sáu
 Nguyễn Công Sáu

Cây trinh nữ hoàng cung có thể được ít người biết đến, nhưng đây được biết là một loại cây trong dân gian và có nhiều tác dụng trong việc điều trị bệnh. Không những thế, từ thời vua chúa, loại cây này đã được dùng chữa bệnh cho các cung tần mỹ nữ, vua quan. Vậy trinh nữ hoàng cung trị bệnh gì? Hãy cùng tìm hiểu tất cả thông tin hữu ích về loại cây này nhé.

Mục lục [ Ẩn ]
Cây trinh nữ hoàng cung
Cây trinh nữ hoàng cung

Cây trinh nữ hoàng cung là một loại thảo dược quý điều trị được rất nhiều bệnh hiện nay. Tuy nhiên để nhận biết đúng và chính xác thì bạn phải nắm được một số thông tin và cách nhận biết cây trinh nữ hoàng cung sau đây.

1.1. Tên gọi và danh pháp

Tên gọi

Cây trinh nữ hoàng cung có rất nhiều tên gọi khác nhau nhưng hay gọi nhất là cây náng lá rộng, tỏi lơi, tỏi thái lan, cây vạn châu lan, hay cây thập bát học sĩ. 

Danh pháp khoa học

Cây trinh nữ hoàng cung tên khoa học là: Crinum Latifolium L. là một loài cây thuộc họ thủy tiên Amaryllidaceae loài này được miêu tả lần đầu tiên vào năm 1753. Đây là loại câu trước các Ngự y trong hoàng cung hay dùng nên mới có tên gọi này. 

1.2. Đặc điểm của cây trinh nữ hoàng cung

Hình ảnh cây trinh nữ hoàng cung rất dễ nhận biết nó là một loại cỏ có thân hành như củ hành tây to, các bẹ lá úp vào nhau thành một thân dài khoảng 10 – 15cm, có lá mỏng kéo dài, hai bên mép lá hơi có chút lượn sóng. 

Trinh nữ hoàng cung
Trinh nữ hoàng cung

Gân lá song song nhau, mặt trên lõm thành rãnh và mặt dưới có một sống lá nổi rất rõ, đầu bẹ lá nơi sát đất có màu đỏ tím.

Hoa mọc thành tán dài bao gồm 6 – 18 hoa. Cánh hoa có màu trắng thêm vài điểm màu tím đỏ. Từ thân cây này mọc ra rất nhiều củ con có thể tách ra để trồng riêng dễ dàng. Mùa hoa quả thường vào khoảng tháng 8 – 9 trong năm.

Tìm hiểu thêm: Tất tật về cây mật nhân mà bạn nên biết

1.3. Phân biệt cây trinh nữ hoàng cung và náng hoa trắng

Trong tự nhiên, đặc điểm hình dáng cây trinh nữ hoàng cung có nhiều đặc điểm thực vật tương đồng với cây náng hoa trắng hoặc cây lan huệ nên hay bị nhầm lẫn. 

Vì hay bị nhầm với cây khác nên nhiều bạn hỏi rằng cây trinh nữ hoàng cung có mấy loại? Công dụng và cách sử dụng trị bệnh mỗi cây mỗi khác nhau nên chúng ta cần nắm được cách nhận biết cây trinh nữ hoàng cung để lựa chọn chính xác.

Cách phân biệt cây trinh nữ hoàng cung và cây lan huệ:

  • Lá tươi: Lá cây trinh nữ hoàng cung to bản, thon gọn, còn lá của cây lan huệ có hình nhỏ hơn, nhọn và dài đều, không có gợn sóng ở hai bên mép.
  • Lá khô: Đối với cây trinh nữ hoàng cung lá phơi có mùi thơm, còn lá của cây lan huệ khi khô có mùi hơi nồng nhẹ.
  • Hoa: Hoa của trinh nữ hoàng cung màu hồng nhạt hoặc màu hơi đỏ tía, thơm nhẹ. Còn hoa của lan huệ màu trắng, đỏ đậm và đặc biệt có mùi hơi hắc.

Cách phân biệt cây vạn châu lan với cây hoa náng trắng:

  • Lá tươi: Náng trắng có lá bản to và dày, đậm màu hơn so với lá của cây trinh nữ hoàng cung.
  • Lá khô: Lá náng trắng khi phơi khô có mùi ngái, không có mùi thơm nhẹ như lá cây trinh nữ hoàng cung.
Hình ảnh cây trinh nữ hoàng cung
Hình ảnh cây trinh nữ hoàng cung
  • Hoa thì của cây trinh nữ hoàng cung màu trắng pha hồng nhạt hoặc màu hơi đỏ tía, còn hoa náng trắng màu trắng tinh không lẫn màu khác.
  • Củ của náng hoa trắng và trinh nữ hoàng cung: hình cầu là củ của trinh nữ hoàng cung khác với hình bầu dục của náng trắng.

1.4. Phân bố

Cây trinh nữ hoàng cung sinh trưởng và phát triển rất tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm với nhiệt độ trung bình từ 22 - 27 độ C. 

Cây trinh nữ hoàng cung có nguồn gốc đầu tiên từ Ấn Độ, sau đó được nhân giống phổ biến ở các nước vùng Đông Nam Á như: Thái Lan, Lào, Malaysia, Việt Nam, Trung Quốc. 

Tại Việt Nam, loại cây này xuất hiện ở cả 3 vùng miền của đất nước Bắc, Trung, Nam. Tuy nhiên, loại cây này phát triển mạnh với khí hậu miền Nam hơn. 

1.5. Bộ phận dùng, thu hái, sơ chế, bảo quản

Bộ phận dùng: Lá, thân cây và cánh hoa.

  • Lá trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì? Bộ phận này có thể dùng tươi hoặc sao khô để sắc thuốc. Bởi vì tác dụng của lá trinh nữ hoàng cung được sử dụng nhiều nhất để hỗ trợ điều trị bệnh phụ khoa và nam khoa như: u xơ tử cung, u vú, ung thư phổi, ung thư tuyến tiền liệt.
  • Về phần thân của cây được phát hiện có nhiều chất có khả năng chống viêm, ung thư, sung huyết, đau nhức và đặc biệt là sưng viêm khớp, tê các khớp, trị mụn nhọt.
  • Hoa cây trinh nữ hoàng cung: khi sao khô được sử dụng hỗ trợ điều trị bệnh như các bộ phận khác.

Thu hái

Theo kinh nghiệm lâu đời, vào tháng 6 và tháng 7 hàng năm là lúc mà cây chứa nhiều dược chất chữa bệnh nhất. Vì thế, đây cũng là thời điểm thích hợp để thu hái cây thuốc trinh nữ hoàng cung. 

Chú ý: Để lại 2 - 3 lá ngọn khi thu hoạch. Đối với cây được 1 năm tuổi trở đi thì cứ sau 1,5 đến 2 tháng là có thể thu hoạch lá một lần.

Sơ chế

Cây được rửa sạch để dùng tươi hoặc khô. Trước khi bảo quản thì đem đi phơi hoặc sấy khô hoặc thái nhỏ sao vàng. Khi này dược liệu có màu vàng nhạt, mùi thơm nhẹ, không bị đen, ẩm mốc. 

Cây thuốc trinh nữ hoàng cung
Cây thuốc trinh nữ hoàng cung

Cách bảo quản

Cần bảo quản trong túi, hũ thủy tinh hoặc nhựa đóng kín để tránh mối mọt hay mất mùi làm giảm chất lượng dược liệu.

1.6. Thành phần hóa học

  • Trong cây trinh nữ hoàng cung có chứa glycoalcaloid có tên là luteolin và aglycon có tên latisodin. Trong thời gian cây đang ra hoa có chứa pratorimin và pratosin là hai alkaloid pirolophenanthrindon mới. 
  • Cùng với những một số thành phần đã được biết như pratorinmin, ambelin và lycorin, một số dẫn chất alcaloid có tác dụng chống ung thư crinafolin và crinafolidin. 
  • Dịch ép của cánh hoa trinh nữ hoàng cung thu được 2 alcaloid mới có chứa pyrrolo phenanthridine là 2-epilycorin và 2-epipancrassidin.
  • Đặc biệt cao methanol và alcaloid có khả năng ức chế quá trình phân bào, giúp làm chậm lại sự phát triển của khối u khi thực nghiệm trên chuột nhắt bị ung thư đùi.

2. Cây trình nữ hoàng cung có tác dụng gì? 

Thời xa xưa, cây trinh nữ hoàng cung được ưu tiên dành chữa trị riêng cho vua chúa, người ở trong dòng tộc. Trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì hay lá trinh nữ hoàng cung trị bệnh gì trong chữa đông y và hiện nay y học hiện đại cũng đang nghiên cứu cây này để bào chế thuốc chữa bệnh.

2.1. Công dụng của cây trinh nữ hoàng cung

Dưới đây là một số tác dụng của cây trinh nữ hoàng cung:

Chống viêm khớp

Thành phần của cây trinh nữ hoàng cung trị bệnh gì? Các hoạt các hoạt chất có trong cây như: lycorin, alkaloid, flavonoid có tác dụng ức chế sự phát triển của một số virus, vi khuẩn. Ngoài ra, thân cây còn chứa crinamidin là hoạt chất chống viêm rất hiệu quả. 

Tác dụng của trinh nữ hoàng cung điều trị viêm khớp
Tác dụng của trinh nữ hoàng cung điều trị viêm khớp

Do đó, cây được sử dụng trong việc điều trị viêm khớp, viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp, mụn nhọt, lở loét, viêm dạ dày tá tràng.

Riêng đối với tác dụng của trinh nữ hoàng cung lên khớp: Có tác dụng làm giảm đau khớp, chữa một số chấn thương ngoài da, tụ máu bầm dập. 

Công dụng cây trinh nữ hoàng cung nhằm chữa đau khớp, viêm khớp, thấp khớp là sử dụng lá và thân của trinh nữ hoàng cung đem giã nát, hơ nóng dùng bên ngoài để xoa bóp chữa tê thấp, đau nhức. 

Tại Ấn Độ, người ta dùng thân của cây sao nóng, giã đắp để trị thấp khớp. 

Hỗ trợ chữa trị ung thư dạ dày

Có thể kết hợp dùng lá cây trinh nữ hoàng cung để tăng sức đề kháng của cơ thể, vì bản thân lá trinh nữ hoàng cung chữa ung thư vì có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, kích thích mạnh tế bào lympho-T phát triển và hoạt động.

Công dụng của trinh nữ hoàng cung trong việc chữa ung thư dạ dày
Công dụng của trinh nữ hoàng cung trong việc chữa ung thư dạ dày

Chữa u xơ tử cung bằng trinh nữ hoàng cung

Củ cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì? Crinum latifolium có thành phần hóa học có chứa khoảng 32 alkaloid, đặc biệt là Crinafolin, Crinafolidin, Lycorine, và B- Epoxyambellin. 

Chữa u xơ tử cung bằng trinh nữ hoàng cung
Chữa u xơ tử cung bằng trinh nữ hoàng cung

Tác dụng cây trinh nữ hoàng cung là tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm đặc biệt là điều hòa hormone sinh dục ở cả nam và nữ. Do đó cây này thường được sử dụng để điều trị: chữa u nang buồng trứng, chữa u xơ tử cung, u vú. 

Ngoài ra, cây trinh nữ hoàng cung chữa viêm phụ khoa rất hiệu quả, nhưng hiện nay ít khi được được áp dụng. 

 Trị mụn nhọt

Với đặc tính kháng viêm, cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng tốt để chữa mụn nhọt và một số bệnh lý về da. Khi bị mụn nhọt và sử dụng loại cây này sẽ giúp mụn nhanh chóng tiêu giảm.

Ngoài ra, tác dụng của cây trinh nữ hoàng cung khác như chữa viêm họng, viêm phế quản.

2.2. Tác dụng phụ của trinh nữ hoàng cung

Nhiều người vẫn còn rất đắn đo về mức độ an toàn về tác dụng của hoa trinh nữ hoàng cung để điều trị các loại bệnh lý về xương khớp. 

Ngoài những công dụng bổ ích của cây trinh nữ hoàng cung ra thì bạn cần quan tâm lá trinh nữ hoàng cung có tác dụng phụ không mong muốn nhằm đảm bảo cho bản thân một sức khỏe đảm bảo an toàn.

Nếu chúng ta sử dụng cây vạn chân lau này không đúng cách dễ gây những triệu chứng nguy hiểm không đáng nên có. Những tác dụng phụ của trinh nữ hoàng cung: 

  • Triệu chứng nôn, đau bụng có thể thường xuyên xuất hiện nhất. 
  • Uống trinh nữ hoàng cung bị chóng mặt và nhức đầu.
  • Một số bạn do cơ địa bị dị ứng nổi mẩn đỏ khắp cơ thể.
Uống trinh nữ hoàng cung bị chóng mặt
Uống trinh nữ hoàng cung bị chóng mặt

Nếu bạn gặp phải những triệu chứng hay dấu hiệu này khi cách dùng cây trinh nữ hoàng cung chưa đúng thì cần đến ngay bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và theo dõi tìm biện pháp điều trị kịp thời và hiệu quả. 

Tránh xảy ra những tình huống không đáng nên có và cũng có thể sẽ tự hết sau 1,2 ngày dùng. 

Một số người thắc mắc rằng trinh nữ hoàng cung có gây vô sinh không? chúng tôi đảm bảo là cây không gây vô sinh nếu được sử dụng đúng mục đích và liều lượng bác sĩ kê đơn.

3. Cách dùng và liều dùng cây trinh nữ hoàng cung

  • Cách dùng: Cây trinh nữ hoàng cung thường sử dụng độc vị nguyên chất hoặc kết hợp cùng với một số vị thuốc khác ở dạng thuốc sắc uống là chính. Ngoài ra, cây trinh nữ hoàng cung tươi cũng có thể dùng để nhai hoặc giã đắp ngoài.
  • Liều lượng: Dùng một lượng từ 10 – 20 gam/ ngày. Nhưng đây không hẳn là liều lượng cố định, bởi liều lượng sử dụng có thể tùy vào từng đối tượng và bệnh lý đang cần điều trị.

4. Bài thuốc chữa bệnh từ cây trinh nữ hoàng cung

Công dụng điều trị các bệnh của cây trinh nữ hoàng cung đã được cả y học cổ truyền và y học hiện đại chứng minh, công nhận. Dưới đây là một số bài thuốc được điều chế từ loại thảo dược này: 

4.1. Giảm đau khớp, trị thương

Áp dụng cho người bị đau khớp, chấn thương do vấp ngã hoặc va chạm khi chơi thể thao, tụ máu bầm.

  • Cách 1: Hái lá cây trinh nữ hoàng cung tươi, rửa sạch, đập dập, đảo nóng vàng trên bếp rồi đắp và chỗ đau hoặc vết thương sẽ thấy triệu chứng giảm rõ rệt. Chú ý chỉ sử dụng cách này khi là vết thương kín. 
Công dụng của trinh nữ hoàng cung trong điều trị bệnh khớp
Công dụng của trinh nữ hoàng cung trong điều trị bệnh khớp
  • Cách 2: Dùng 20 gam củ của cây trinh nữ hoàng cung + 20 gam huyết giác + 20 gam lá cối xay + 20 gam dây đau xương + 6 gam quốc lão lấy cối xay lẫn rồi đem sắc thuốc uống mỗi ngày 1 thang.
  • Cách 3: Cách nấu lá trinh nữ hoàng cung để trị khớp là lấy phần lá tươi của cây đem hơ nóng, nướng lên sau đó giã dập và đắp vào nơi bị sưng đau, có máu bầm, thực hiện ngày 2 – 3 lần để máu tan ra.

4.2. Chữa bệnh dạ dày và ung thư vú

Cách sử dụng cây trinh nữ hoàng cung tươi trong bệnh này là :Lấy khoảng 3 lá tươi đem làm sạch thái thành từng khúc nhỏ rồi cho vào nồi cùng với 2 bát nước. Đun sôi hỗn hợp trên đến khi cạn còn ¼ lượng nước thì tắt bếp, chia làm 3 lần uống sau ăn.

4.3. Điều trị bệnh viêm phế quản, ho

Đem sắc 200ml nước với các nguyên liệu cam thảo dây, ô phiến, trinh nữ hoàng cung, tạng bạch bì. Sau khi cạn còn 100ml nước thì tắt bếp chia làm 3 lần uống trong ngày. 

Trinh nữ hoàng cung điều trị ho, viêm phế quản
Trinh nữ hoàng cung điều trị ho, viêm phế quản

4.4. Cách sử dụng trinh nữ hoàng cung trị mụn nhọt

  • Cách 1: Lấy lá hoặc của cây trinh nữ hoàng cung giã nát rồi đắp vào vùng bị mụn.
  • Cách 2: Dùng cườm thảo đỏ, trinh nữ hoàng cung và bèo cái sắc lên. Cách uống trinh nữ hoàng cung để trị mụn là uống 3 lần trong ngày. 
  • Cách 3: Cách sắc lá trinh nữ hoàng cung là kết hợp với kim hoa ngân, cườm thảo đỏ uống 2 lần trong ngày.

4.5. Trị bệnh phụ khoa như chảy máu âm đạo và rong kinh

  • Cách 1: Cách sử dụng cây trinh nữ hoàng cung với các loại thảo dược khác: hương tử tư, hoàng cầm, rễ cỏ xước, hạ thảo khô, lá vạn chân lan khô hoặc cao trinh nữ hoàng cung. Đem đi sắc với nước đun nhỏ lửa cho đến khi còn một nửa lượng nước ban đầu thì được, lấy nước uống trinh nữ hoàng cung 3 lần/ngày.
  • Cách 2: Dùng lá sen, ngải cứu tươi, dừa dại, ích mẫu, tương tử tư và trinh nữ. Sắc và cách uống cây trinh nữ hoàng cung như trên.

4.6. Công dụng của trinh nữ hoàng cung trong điều trị viêm họng hạt

Cách dùng lá trinh nữ hoàng cung: Lấy một nửa lá cây trinh nữ kết hợp với rễ dằng xay. Cho 2 nguyên liệu trên ngâm qua nước muối rồi rửa sạch. Sau đó đem nhai kĩ cùng với vài hạt muối trắng để dịch tiết ra từ từ ngấm vào cổ họng, phần bã nhổ bỏ đi. Dùng 2 lần/ngày. 

5. Một số lưu ý khi sử dụng cây trinh nữ hoàng cung

Khi sử dụng thảo dược này, bạn cần lưu ý những điều dưới đây:

  • Không nên uống trinh nữ hoàng cung khi mang thai, người bị suy giảm chức năng gan, thận.

Uống trinh nữ hoàng cung khi mang thai

  • Uống trinh nữ hoàng cung kiêng ăn gì? Khi uống lá trinh nữ hoàng cung tươi cần kiêng các món ăn được làm từ đậu xanh, rau muống trong thực đơn hàng ngày.
  • Thành phần của cây hoa trinh nữ hoàng cung có thể phản ứng với một số loại thuốc tây. Nếu bạn đang sử dụng thuốc điều trị bất kỳ bệnh nào thì nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc được sử dụng cây trinh nữ hoàng cung hay không nên dùng.
  • Cây trinh nữ hoàng cung rất dễ bị nhầm với một số loại cây khác có đặc điểm ngoại hình tương tự như cây náng hoa trắng và cây lan huệ. Các bạn cần đọc kỹ phần ở trên để tránh nguy cơ bị nhầm thuốc dẫn tới ngộ độc nặng. 

Việc sử dụng thành phần của cây trinh nữ hoàng cung phải đúng bệnh, đúng liều lượng mới phát huy tác dụng và hạn chế được tác dụng phụ ngoài ý muốn. Các bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia trước khi sử dụng. Đặc biệt bạn không nên tự ý sử dụng các bài thuốc từ cây này mà không có chỉ dẫn của bác sĩ. 

Cây trinh nữ hoàng cung chữa bệnh gì? Công dụng của cây trinh nữ hoàng cung? Hãy liên hệ hotline 0961 666 383 để được tư vấn chi tiết nhất về những thắc mắc của bạn. 

Xếp hạng: 5 (2 bình chọn)

KINH NGHIỆM ĐỐI PHÓ VỚI BỆNH CƠ - XƯƠNG - KHỚP - DÂY THẦN KINH