Hiện nay, tình trạng loãng xương trở nên phổ biến ở nam giới và nữ giới. Do đó, việc điều trị và chăm sóc người bệnh loãng xương là điều được nhiều người quan tâm. Việc sử dụng thuốc, bao gồm etidronate, cũng là một vấn đề mà nhiều người chưa hiểu biết rõ. Hãy cùng Khỏe Xương Khớp tìm hiểu về etidronate trong bài viết dưới đây.
1. Etidronate là thuốc gì?
Etidronate là một thuốc kê đơn, thuộc phân loại thuốc ức chế chế tiêu xương, điều trị loãng xương nhóm bisphosphonate. Nó thường được bào chế dưới dạng etidronate disodium với tên thương hiệu là Didronel.
Etidronate được bào chế dưới dạng hoạt chất và hàm lượng như sau:
- Viên nén uống: 200 mg và 400 mg
- Dung dịch uống: 50mg/ml
2. Cơ chế tác dụng
Hiện nay, chưa biết rõ cơ chế tác dụng của etidronate dinatri trong điều trị bệnh xương Paget và ngòng ngừa cốt hóa lạc chỗ.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy thuốc được hấp thụ vào các tinh thể hydroxyapatite và do đó ức chế những tinh thể này phát triển, hòa tan. Về lý thuyết, tác dụng này làm chậm quá trình tái tạo quá mức xương trong bệnh Paget và làm chậm sự tạo xương lạc chỗ.
Ngoài ra, thuốc còn làm giảm rõ rệt số lượng hủy cốt bào và có tác dụng trực tiếp lên trên tế bào xương.
Cơ chế tác dụng chống tiêu xương của etidronate dinatri bao gồm tác dụng trên các tinh thể hydroxyapatite và tế bào xương.
Tin liên quan
3. Dược động học
Thuốc hấp thu qua đường uống thay đổi và phụ thuộc vào liều. Thức ăn làm giảm hấp thu thuốc ở đường tiêu hóa. Lượng thuốc được hấp thụ sau khi uống là khoảng 3 phần trăm.
Ở người bình thường, thời gian bán thải trong huyết tương của etidronate, dựa trên dược động học không phân ngăn là 1 đến 6 giờ. Trong vòng 24 giờ, khoảng một nửa liều hấp thụ được bài tiết qua nước tiểu, phần còn lại được phân phối đến các ngăn xương để từ đó đào thải ra ngoài.
Nửa đời của thuốc trong xương vượt quá 90 ngày. Lượng etidronate dinatri không được hấp thu sẽ được thải qua phân. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy etidronate dinatri không vượt qua hàng rào máu não.
Liệu pháp etidronate không ảnh hưởng xấu đến nồng độ hormon tuyến cận giáp hoặc canxi trong huyết thanh.
4. Chỉ định của etidronate
Etidronate được chỉ định trong điều trị triệu chứng bệnh Paget từ vừa đến nặng. Nó cũng được sử dụng để ngăn ngừa hoặc điều trị các vấn đề về xương có thể xảy ra sau khi phẫu thuật thay khớp háng hoặc chấn thương tủy sống.
Etidronate cũng có thể được sử dụng để điều trị loãng xương nếu bạn đang dùng thuốc corticosteroid (như prednisolon) trong thời gian dài. Ngoài ra, thuốc được sử dụng điều trị nồng độ canxi trong máu cao ở một số bệnh ung thư.
5. Liều dùng của etidronate
Liều dùng của etidronate được dựa trên tình trạng sức khỏe, cân nặng và khả năng đáp ứng điều trị của bạn, chẳng hạn như
Liều dùng cho người lớn trong điều trị tăng canxi máu ác tính:
- Truyền tĩnh mạch: Sử dụng liêu 7,5mg/kg, truyền tĩnh mạch chậm trong vòng ít nhất 2 giờ, mỗi ngày một liều trong 3 ngày. Một số người bệnh cần thời gian điều trị lên đến 7 ngày. Nếu tình trạng bệnh tái phát, liệu trình thứ hai trong 3 ngày có thể được chỉ định nhưng khoảng cách tối thiểu giữa các liều là 7 ngày
- Đường uống: Sử dụng liều 20mg/kg, mỗi ngày một lần, 2 giờ trước hoặc sau khi bữa ăn trong 30 ngày. Điều trị tiếp tục trong 30 ngày và có thể lên đến 90 ngày nếu nồng độ canxi vẫn cao.
Liều dùng cho người lớn cho bệnh Paget
- Uống 5 - 10mg/kg trọng lượng cơ thể, mỗi ngày một lần trong vòng 6 tháng. Lưu ý không được vượt quá 6 tháng.
- Uống 10 - 20 mg/kg trọng lượng cơ thể, mỗi ngày một lần trong ba tháng đối với người bệnh không đáp ứng liều nhẹ hoặc khi bị chứng bất toàn tạo xương.
Liều dùng cho người lớn bị loãng xương:
- Uống 400mg, mỗi ngày hai lần trong 14 ngày.
- Điều trị theo chu kỳ, khoảng 12 tuần và etidronate nên được sử dụng trong 14 ngày đầu tiên của mỗi chu kỳ.
Liều dùng cho người lớn mắc bệnh hóa xương bất thường - chấn thương tủy sống:
- Uống 20mg/kg trọng lượng cơ thể, mỗi ngày một lần trong hai tuần.
- Kế tiếp uống 10mg/kg trọng lượng cơ thể trong 10 tuần.
Liều dùng cho người lớn hóa xương bất thường - phẫu thuật tạo hình khớp xương hông toàn bộ:
- Uống 20mg/kg trọng lượng cơ thể, mỗi ngày một lần, bắt đầu từ một tháng trước khi phẫu thuật và tiếp tục sử dụng trong ba tháng sau khi phẫu thuật.
Khi dùng thuốc etidronate, bạn cần lưu ý những điều dưới đây:
- Uống thuốc với một cốc nước đầy (khoảng 180 - 240ml)
- Nên dùng thuốc khi đang đứng hoặc ngồi thẳng
- Không ăn, uống hoặc dùng bất kỳ loại thuốc nào khác trong thời gian 2 giờ trước và sau khi dùng thuốc etidronate.
6. Chống chỉ định
Thuốc etidronate được chống chỉ định trong những trường hợp như sau:
- Quá mẫn với hoạt chất etidronate dinatri
- Người bệnh bị nhuyễn xương trên lâm sàng
- Các bất thường của thực quản làm chậm quá trình làm rỗng thực quản chẳng hạn như hẹp hoặc đau thắt lưng
7. Tác dụng không mong muốn của thuốc etidronate
Người bệnh khi sử dụng thuốc etidronate có thể xuất hiện các dấu hiệu không mong muốn nghiêm trọng như:
- Đau nhức dữ đội hoặc khó nuốt
- Ợ nóng nghiêm trọng, đau rát ở dạ dày hoặc ho ra máu
- Đau khớp, xương hoặc đau nghiêm trọng
- Hàm bị đau, tê hoặc sưng
- Tiêu chảy nghiêm trọng
- Gãy xương
- Da nổi mẩn đỏ, phồng rộp, bong tróc
Các tác dụng phụ khác ít nghiêm trọng hơn, bao gồm:
- Nhức đầu
- Đau bụng
- Chuột rút ở chân
- Đau khớp
Đây không phải là danh sách đầy đủ những tác dụng phụ của etidronate và những tác dụng phụ khác cũng có thể xảy ra. Do đó, khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, người bệnh cần ngừng thuốc và tiến hành điều trị hỗ trợ.
8. Thận trọng
Thận trọng khi dùng thuốc trong các trường hợp sau:
- Đối với những trường hợp không thể ngồi hoặc đứng thẳng hoặc có tiền sử thiếu máu, mức canxi trong máu thấp, khó nuốt, ợ nóng, loét hoặc các vấn đề về dạ dày, các vấn đề về răng miệng hoặc bất kỳ tình trạng khiến máu khó đông như bình thường hoặc bệnh thận. Bác sĩ sẽ chỉ định liều dùng và theo dõi một cách thận trọng các tác dụng phụ của thuốc.
- Đối với phụ nữ mang thai và cho con bú cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
- Etidronate gây ra các vấn đề nghiêm trọng với quai hàm, đặc biệt nếu bạn đã thực hiện phẫu thuật nha khoa hoặc điều trị trong khi bạn đang sử dụng thuốc.
- Thuốc có thể gây đau xương, đau cơ bắp hoặc đau khớp khi bắt đầu sử dụng, tuy nhiên bạn và bác sĩ cần xác định chính xác đây là triệu chứng gây ra bởi etidronate.
- Người bệnh mắc các tình trạng như thiếu máu hoặc các vấn đề về huyết khối, ung thư, nhiễm trùng, hoại tử đường tiêu hóa (tiêu chảy nặng).
- Đối với người lái xe và vận hành máy móc, cần thận trọng khi sử dụng để tránh xảy ra những trường hợp nguy hiểm.
9. Tương tác thuốc
Thuốc etidronate bị ảnh hưởng bởi thuốc và thức ăn, do đó, khi sử dụng etidronate, bạn cần tránh sử dụng đồng thời các thực phẩm và thuốc sau:
- Thực phẩm: sữa, sữa chua và nước trái cây giàu canxi
- Thuốc chống đông máu như warfarin
- Thuốc hóa trị ung thư
- Thuốc kháng viêm steroid đường uống như Dexamethasone (Decadron, Dexone), Methylprednisolone (Medrol) và Prednisone (Deltasone)
- Vitamin và khoáng chất như sắt
- Thuốc kháng acid, một số dạng của didanosine (nhai hoặc dung dịch uống)
10. Quá liều và Xử trí
Trường hợp quá liều etidronate cấp tình thường ít xảy ra. Thuốc có thể gây giảm canxi huyết thanh sau khi dùng quá liều ở một số bệnh nhân.
Các dấu hiệu và triệu chứng của canxi huyết cũng có thể xảy ra ở những bệnh nhân này hoặc có thể xuất hiện biểu hiện buồn nôn và nôn, đau dạ dày, đau, rát, tê hoặc ngứa ran ở tay chân, co thắt cơ và chuột rút.
Sau khi uống quá liều etidronate cấp, người bệnh được tiến hành rửa dạ dày để loại bỏ phần thuốc chưa được hấp thụ. Hoặc người bệnh sẽ được tiêm một muối calci để hồi phục được lượng canxi và giảm bớt triệu chứng hạ canxi huyết.
Không chỉ xảy ra tình trạng quá liều cấp tính mà khi điều trị bằng etidronate liên tục kéo dài (quá liều mạn tính) có thể gây ra hội chứng thận hư và gãy xương.
Trên đây là những thông tin về thuốc etidronate mà bạn có thể tham khảo. Người bệnh loãng xương khi được chỉ định sử dụng thuốc etidronate, bạn nên kết hợp với chế độ ăn và tập luyện khoa học để cải thiện tình trạng bệnh tốt nhất. Hoặc nếu bạn đang gặp thắc mắc liên quan đến bệnh loãng xương, hãy liên hệ theo hotline dưới đầy để được tư vấn.
