Khám phá sự thật đằng sau hạt đười ươi chữa bệnh

Lương y Nguyễn Công Sáu
 Nguyễn Công Sáu

Hạt đười ươi không chỉ được dùng làm thức uống giải khát vào những ngày hè nóng bức mà nó còn được sử dụng như vị thuốc chữa bệnh, đặc biệt là bệnh lý cơ xương khớp và được dân gian lưu truyền cho đến ngày nay. Cùng tìm hiểu về tác dụng thực sự của loại dược liệu trong bài viết dưới đây nhé!

Mục lục [ Ẩn ]
Hình ảnh hạt đười ươi - vị thuốc quý hiểm
Hình ảnh hạt đười ươi - vị thuốc quý hiếm

1. Hạt đười ươi là gì?

Hạt đười ươi là hạt của cây đười ươi hay còn gọi là cây ươi, lười ươi, an nam tử, cây thạch, ươi bay, bàng đại hải,... Cây đười ươi có danh pháp khoa học là Sterculia lychnophora Hance, họ Cẩm Quỳ (Malvaceae).

1.1. Đặc điểm của cây đười ươi và hạt đười ươi

Trước khi tìm hiểu về hạt đười ươi, chúng ta cùng đi tìm hiểu về hình dáng và đặc điểm của cây đười ươi.

  • Cây đười ươi thuộc loại thân gỗ, có chiều cao từ 20 - 40m, gốc cây to có đường kính lên đến 1m.
  • Lá có mà sáng bạc, không có lông, mọc tập trung ở đỉnh cành, phiến lá dài 10 - 20m, rộng 12cm.
  • Hoa của cây khá nhỏ. 
Đặc điểm của cây đười ươi
Đặc điểm của cây đười ươi
  • Đặc biệt, 4 năm cây mới cho quả chín 1 lần nên loại hạt này tương đối quý hiếm. Quả đười ươi thường chín vào tháng 7, tháng 8 hàng năm.
  • Hạt đười ươi to cỡ 1 - 2cm, hình bầu dục, có màu nâu hơi vàng giống quả hạnh nhân, bề mặt vỏ sần sùi, có thể nổi trên mặt nước.
  • Khi ngâm với nước, hạt sẽ nở to gấp 8 - 10 lần thể tích ban đầu và tạo thành một chất nhầy màu nâu nhạt, có vị chát.

1.2. Phân bố

Loại hạt này phân bố tại nhiều quốc gia trên thế giới như Lào , Campuchia, Malaysia, Thái Lan,... và một số quốc gia ở châu Âu.

Tại Việt Nam, cây đười ươi có rất nhiều ở phía Nam như Vũng Tàu, Đồng Tháp,... các tỉnh miền Trung như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Tây Nguyên,... và không có ở miền Bắc.

Hạt đười ươi phân bố chủ yếu ở miền Trung và miền Nam của Việt Nam
Hạt đười ươi phân bố chủ yếu ở miền Trung và miền Nam của Việt Nam

1.3. Thu hái, sơ chế và bảo quản

  • Thu hái: Hạt đười ươi được thu hoạch vào tầm tháng 7 - tháng 8.
  • Cách chế biến hạt đười ươi: Dược liệu sau khi thu hái về được đem rửa sạch rồi phơi hoặc sấy khô.
  • Bảo quản: Dược liệu nên đóng trong các túi zip kín, bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm ướt. 

1.4. Thành phần hóa học

Trong hạt đười ươi chứa phần lớn tinh bột, đường, chất béo, chất nhầy, chất đắng, bassorin và tanin.

Phần đường trong hạt chủ yếu là galacose, pentose và arabinose là những dưỡng chất cần thiết cấu tạo nên giá trị của hạt.

2. Phân loại hạt đười ươi

Dựa vào cách thu hoạch mà người ta chia hạt đười ươi thành 2 loại khác nhau:

Hình ảnh hạt đười ươi bay
Hình ảnh hạt đười ươi bay
  • Hạt đười ươi bay: Quả chín trên cây và tự rụng xuống được nhặt về và sử dụng. Đây là loại có giá trị cao và tương đối hiếm.
  • Hạt đười ươi già và non: Đây là loại hạt được hái trực tiếp trên cây, ngâm nước thường nở nhở, thậm chí không nở và dược tính không cao.

Dựa vào vị trí phân bố và hình dạng, màu sắc khác nhau:

  • Hạt đười ươi bay trâu: Thường mọc ở miền Trung, chủ yếu ở Quảng Nam. Hạt thường dài, to, khi chín có màu đỏ sậm hoặc màu vàng như cafe sữa. 
  • Hạt đười ươi bay sẻ: Chủ yếu ở miền Nam, tập trung ở Cát Tiên, Đồng Nai. Hạt nhỏ, khi chín có màu vàng tươi hoặc ngà vàng. Vỏ hạt mỏng và nở nhanh. Loại này rất phổ biến trên thị trường.
Hình ảnh hạt đười ươi trâu
Hình ảnh hạt đười ươi trâu

3. Hạt đười tươi có tác dụng gì?

Tác dụng của hạt đười ươi được cả Đông y và Y học hiện đại đánh giá cao với nhiều công dụng cho sức khỏe của con người.

3.1. Theo Y học cổ truyền

Theo Đông y, hạt đười ươi có vị ngọt lợ, tính mát, quy vào kinh phế. Nó có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, làm mát gan, loại bỏ độc tố gây hại cho cơ thể. Cụ thể, hạt đười ươi dùng để:

  • Hỗ trợ điều trị các bệnh về xương rất tốt như đau lưng, thoái hóa cột sống, đau vai gáy, gai cột sống, đau thần kinh tọa, viêm khớp,...
  • Trị chứng nóng, nhiệt gây chảy máu cam ở trẻ nhỏ, táo bón.
  • Điều trị đau họng, nhức răng, đau mắt đỏ, máu nóng mụn lở, chảy máu cam.
  • Trị bệnh cao huyết áp.
  • Trị bệnh về đường tiêu hóa, trị tiểu buốt, viêm đường tiết niệu, tiểu đường.
  • Hỗ trợ làm đẹp da.

3.2. Theo y học hiện đại

Các nghiên cứu khoa học hiện nay đã phát hiện ra các thành phần của loại hạt này có giá trị tốt cho sức khỏe của con người, cụ thể như sau:

Tác dụng của hạt đười ươi theo y học hiện đại
Tác dụng của hạt đười ươi theo y học hiện đại
  • Giảm đau nhức: Nhờ thành phần đường trong hạt đười ươi giúp giảm cơn đau nhức, cơ cứng khớp do các bệnh lý cơ xương khớp gây ra.
  • Kháng khuẩn, chống viêm rất tốt.
  • Trị các bệnh ngoài da.
  • Kiểm soát và phục hồi tình trạng rối loạn thần kinh thực vật, mất kiểm soát đại tiểu tiện và mất cân bằng do gai cột sống nhờ 2 hoạt chất có giá trị cao trong y học là bassorin và sterculin.
  • Hàm lượng chất béo cao giúp cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể, nâng cao sức khỏe của hệ xương khớp.

3.3. Cách dùng và liều dùng hạt đười ươi

Liều dùng: Mỗi lần dùng khoảng 3 - 5 hạt.

Cách dùng hạt đười ươi: Có nhiều cách dùng khác nhau nhưng hầu như hạt đười ươi cần phải ngâm cho nở trước khi dùng hoặc dùng hạt đười ươi ngâm rượu

Hình ảnh hạt đười ươi sau khi ngâm nước
Hình ảnh hạt đười ươi sau khi ngâm nước

Hạt đười ươi ngâm nước nóng hay nước lạnh? 

  • Ngâm nước nóng hay nước lạnh đều không ảnh hưởng đến thành phần của dược liệu. 
  • Tuy nhiên, hạt đười ươi nên ngâm trong nước nóng vì khi ngâm nước ở nhiệt độ cao sẽ giúp vỏ bên ngoài mềm nhanh hơn, các hoạt chất nhanh chóng được hòa tan. 
  • Chú ý khi ngâm cần cân đối lượng hạt khô và lượng nước.

3.4. Ai nên sử dụng hạt đười ươi?

Nhờ những tác dụng tuyệt vời của hạt đười ươi mà nó được dùng cho một số người mắc các chứng bệnh sau:

  • Gai cột sống
  • Viêm họng mạn tính
  • Sỏi thận
  • Chảy máu cam
  • Ho có đờm, viêm đường tiết niệu
  • Mụn nhọt
  • Táo bón
  • Người bị nhiệt, nóng trong người.

3.5. Tác dụng phụ của hạt đười ươi

Tác dụng không mong muốn của hạt đười ươi
Tác dụng không mong muốn của hạt đười ươi
  • Hạt đười ươi có vị ngọt, lành tính và dầu như không gây độc cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá liều có thể gây ra các triệu chứng như buồn nôn, ho ra đờm hoặc nước đờm trắng.
  • Khi xuất hiện các triệu chứng này, người bệnh nên ngừng sử dụng và đến khám tại các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

4. Hạt đười ươi chữa bệnh gì?

Dưới đây là một số bài thuốc sử dụng hạt đười ươi mà bạn có thể tham khảo và áp dụng, cụ thể như sau:

4.1. Hạt đười ươi trị gai cột sống

Nguyên liệu:

  • Hạt đười ươi: 4 - 5 hạt. Bạn nên chọn hạt to, mẩy, màu nâu vàng.
  • Đường kính (đường phèn).
Hạt đười ươi trị gai cột sống
Hạt đười ươi trị gai cột sống

Cách làm:

  • Ngâm hạt vào nước ấm trong vòng 2 giờ. Lúc đầu hạt nổi, nhưng sau khi ngấm nước hạt nở to gấp 8 – 10 lần.
  • Khi hạt đã mềm, bạn có thể tách và bỏ phần nhân và sơ, chỉ để lại phần cùi của hạt.
  • Đến đây bạn có thể cho 1 lượng đường hoặc đường phèn tùy theo khẩu vị của bạn và thưởng thức.

Với gai cột sống kinh niên thì ngày uống 3 lần như vậy và trong vòng 2 tuần, các triệu chứng sẽ nhanh chóng “thoái lui”.

>> Có thể bạn quan tâm đến cây thuốc chữa bệnh xương khớp: Rau dền gai - Vị thuốc quý trị bệnh cứu người

4.2. Hạt đười ươi chữa sỏi thận

Nguyên liệu: hạt đười ươi (nên chọn hạt đười ươi bay), chuối hột rừng (loại chín, có nhiều hột).

Thực hiện: 

  • Hạt đười ươi đêm rang chín, chuối hột phơi khô và thái mỏng.
  • Lấy hạt đười ươi và chuối hột theo tỷ lệ 1:4.
  • Xay nhuyễn hỗn hợp 2 dược liệu trên và trộn đều thành hỗn hợp đồng nhất.
  • Mỗi lần dùng 1 thìa bột pha với nước ấm để dùng sau ăn. Mỗi ngày dùng 2 lần (trưa và tối).

Bài thuốc cực kỳ hiệu quả với những người mắc bệnh sỏi thận ở giai đoạn sỏi thận còn bé. Đối với bệnh sỏi thận lâu năm, kích thước hạt to thì bạn nên đi khám và tham khảo ý kiến bác sĩ sớm nhất có thể.

4.3. Hạt đười ươi giảm cân

Để giảm cân bằng đười ươi, bạn có thể áp dụng bằng cách làm rất đơn giản như sau:

  • Lấy vài hạt đười ươi cùng một số loại hạt như hạt é, hạt mủ trôm,...
  • Xay thành sinh tố uống hàng ngày sẽ giúp bạn có vóc dáng hoàn hảo.

4.4. Chữa viêm họng, ho có đờm, ho khan bằng hạt đười ươi

Hạt đười ươi chữa viêm họng, ho có đờm, ho khan
Hạt đười ươi chữa viêm họng, ho có đờm, ho khan

Nguyên liệu: 7 - 8 hạt đười ươi khô và đường.

Thực hiện: 

  • Hạt đười ươi được cắt 2 đầu và ngâm vào nước ấm khoảng 50 độ trong 30 phút. 
  • Sau đó, bạn có thể bóc vỏ chúng rồi lấy phần thịt quả trộn với chút đường.

Đối với những bệnh lý mãn tính này, bạn nên kiên trì thực hiện trong khoảng 1 tháng. Nếu bệnh tình có tiến triển thì nên dùng thêm một tháng nữa.

4.5. Chữa viêm đường tiết niệu

Đối với những người bị viêm đường tiết niệu thì bài thuốc từ hạt đười ươi cũng là một trong những lựa chọn tuyệt vời với cách thực hiện như sau:

  • Ngâm 4 - 5 hạt đười ươi to, mẩy vào một cái bát có khoảng 800ml nước sôi.
  • Sau khoảng 30 phút thì tách vỏ và lấy phần thịt bên trong vào một chiếc cốc khác.
  • Hòa tan phần thịt cơm với một ít nước ấm và đường phèn, khuấy đều.
  • Mỗi ngày nên sử dụng từ 150 - 300ml và chia 3 lần/ngày (sáng - trưa - tối). 

4.6. Tác dụng trị chảy máu cam

Hạt đười ươi trị chảy máu cam
Hạt đười ươi trị chảy máu cam

Tình trạng chảy máu cam thường gặp ở trẻ em có thể trạng nhiệt. Các mẹ khi gặp tình huống này đừng lo lắng, hãy áp dụng cách làm như sau:

  • Hạt đười ươi sao vàng lên rồi đem sắc với nước.
  • Sau đó, các mẹ cho trẻ uống trong ngày. Khi đó, cơ thể của trẻ được thanh nhiệt, giải độc.

4.7. Tác dụng nhuận tràng, trị táo bón

Cách làm như sau:

  • Lấy 3 hạt đười ươi ngâm trong nước nóng trong 30 phút hoặc chờ đến khi hạt nở mềm.
  • Sau khi hạt nở mềm thì bỏ vỏ bên ngoài và lấy phần thịt pha với nước.
  • Bạn nên uống vào mỗi buổi sáng trước khi ăn để đạt hiệu quả tốt nhất.

4.8. Hạt đười ươi chữa đau dạ dày

Hạt đười ươi trị đau dạ dày
Hạt đười ươi trị đau dạ dày

Hạt đười ươi được coi là một thực phẩm hỗ trợ điều trị bệnh đau dạ dày rất tốt. Nó giúp tình trạng thuyên giảm đi rất nhiều với cách làm như sau:

  • Hạt đười ươi đem phơi khô.
  • Sau đó, nghiền hạt thành bột mịn.
  • Mỗi ngày dùng một thìa và hòa cùng với nước để dùng.

Lưu ý: Người bệnh nên uống trước bữa ăn khoảng 30 phút hoặc sau ăn 2 giờ và thời điểm thích hợp để sử dụng là buổi sáng và buổi chiều.

Kiên thì thực hiện đều đặn trong khoảng 2 - 3 tháng, bạn sẽ thấy bệnh tình thuyên giảm rõ rệt và chức năng tiêu hóa được cải thiện tốt hơn.

4.9. Hạt đười ươi giúp thanh nhiệt, giải độc

Vào những ngày hè nóng bức thì nước uống đười ươi sẽ giúp bạn thanh nhiệt, giải độc và bài trừ độc tố ra khỏi cơ thể.

  • Bạn hãy ngâm 3 - 5 hạt vào nước ấm đến khi hạt mềm thì tách bỏ vỏ.
  • Hòa tan phần thịt quả với 2,5 lít nước , có thể cho thêm ít đường phèn.
  • Bạn nên pha vào buổi sáng cho cả nhà uống thay nước trong ngày.

4.10. Tác dụng trị mụn nhọt

Hạt đười ươi trị mụn nhọt
Hạt đười ươi trị mụn nhọt

Nguyên liệu: hạt đười ươi và muối.

Thực hiện:

  • Hạt đười ươi ngâm với nước nóng đến khi vỏ mềm thì tách phần thịt cơm.
  • Sau đó, trộn phần thịt quả cùng với một vài hạt muối, trộn đều rồi đắp lên mụn nhọt mỗi ngày 1 lần.

5. Một số lưu ý khi sử dụng cây hạt đười ươi cần phải biết

Hạt đười ươi tuy lành tính và có nhiều tác dụng hữu ích nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng sao cho đúng. Vì vậy, người dùng cần chú ý những điều sau đây để tránh dẫn đến nguy hiểm:

  • Hạt đười ươi nên được ngâm trong nước nóng đến khi nước nguội hẳn để các hoạt chất được hấp thu dễ dàng.
  • Không nên ăn hạt đười ươi khô vì khi đó nó chưa được trương nở và khi vào trong cơ thể có thể gây nghẽn đường ruột, tức bụng, khó thở.
  • Sử dụng liều lượng hợp lý để tránh gặp các tác dụng phụ, vì vậy, chỉ nên uống khoảng 350ml mỗi ngày là phù hợp nhất.
Bà bầu có nên ăn hạt đười ươi không?
Bà bầu có nên ăn hạt đười ươi không?
  • Bà bầu có ăn được hạt đười ươi không? Câu trả lời là không. Tốt nhất trước khi sử dụng bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
  • Không sử dụng hạt đười ươi không rõ nguồn gốc và những loại được tẩm hóa chất, độc hại.

Chắc hẳn bạn đã hiểu rõ về về hạt đười ươi từ tác dụng, công dụng, bài thuốc chữa bệnh và những lưu ý cần thiết. Hy vọng bài chia sẻ này hữu ích với bạn trong cuộc sống.

Nếu bạn còn băn khoăn về bệnh lý của mình, đặc biệt là bệnh về cơ xương khớp, hãy liên hệ ngay theo hotline dưới đây để được tư vấn miễn phí.

0961 666 383

Nếu bạn thấy bài viết hay và hữu ích, hãy nhấn like và chia sẻ bài viết đến mọi người xung quanh nhé. Cảm ơn bạn nhiều!

Xếp hạng: 4.7 (4 bình chọn)

KINH NGHIỆM ĐỐI PHÓ VỚI BỆNH CƠ - XƯƠNG - KHỚP - DÂY THẦN KINH